Interview met
De schrijver van het Groot Dictee 2021 en van alle eerdere edities.
Door Jos Christiaans.
“JIJ MOET WEL EEN GROOT SCHRIJVER ZIJN PIET!!”
Met een brede glimlach herinnert Piet Vloet, krasse tachtiger en gepensioneerd neerlandicus, zich deze complimenteuze opmerking van een deelnemer aan een van de Groot Dictees van zijn hand.
“Adriaan van Dis, Jan Wolkers en Arnon Grunberg schreven er allemaal maar één en jij hebt er al vijftien geschreven”
Inmiddels zijn er dat, met het dictee van dit jaar dat u a.s. dinsdag en woensdag om 19.30 helaas online of via de tv voorgeschoteld krijgt, al twintig geworden. Dit vierde lustrum had het zeker verdiend gevierd te worden in fysieke aanwezigheid van alle deelnemers en betrokkenen in ons te koop staande gemeentehuis aan de brink in Sint Tunnis. Maar helaas…corona.
Bij het 10 -jarig bestaan, het tweede lustrum, is er een eenvoudig gemaakt boekje samengesteld met daarin alle dictees. Bij het derde lustrum oogt de uitgave heel professioneel en vol trots vertelt Piet dat er één exemplaar in Den Haag ligt, in de Koninklijke Bibliotheek .
Dit vierde lustrum is er tot nu toe geen extra uitgave gekomen. Ook daar zijn de huidige omstandigheden waarschijnlijk debet aan. Maar wie weet!!
Enkele weken geleden toog ik op een grijze woensdagmorgen naar Piet en Mientje Vloet in de Visioenenstraat.
De naam van hun huis “ MAUPERTUUS” roept bij mij herinneringen op aan lang geleden genoten schoolopleidingen waarin, in de lessen Nederlands, van den Vos Rijnaerde werd verteld die een burcht bewoonde die die naam voerde. Die naam past natuurlijk bij het huis van een man, oorspronkelijk afkomstig uit Wilbertoord, die zijn hele arbeidzame leven werkzaam was als leraar Nederlands in Stevensbeek.
Met een kop thee en een lekker stuk appelgebak met slagroom voor mijn neus, geserveerd door Mientje ,nestel ik me in een stoel tegenover deze Neerlandicus, schrijver van de Groot Dictees en trotse opa van drievoudig winnaar van de Metworst, Gijs Snijders.
Met een kop thee en een lekker stuk appelgebak met slagroom voor mijn neus, geserveerd door Mientje ,nestel ik me in een stoel tegenover deze Neerlandicus, schrijver van de Groot Dictees en trotse opa van drievoudig winnaar van de Metworst, Gijs Snijders.
Hij herinnert zich nog goed hoe hij op Eerste Paasdag in 1963 bij toenmalig directeur Piet Gommans als jonge leerkracht in Stevensbeek ging solliciteren. “ Kun je ook biologie geven?” vroeg Gommans “ Ik ben imker” zei Piet. “ Hoe zit het met tekenen?” vroeg de directeur. “Ik had een acht op mijn examen” was Piet zijn antwoord en op de vraag hoe het met zijn Engels stond kon hij bevestigen dat hij een jaar Engels gestudeerd had aan de universiteit. Aangenomen!!
Op mijn vraag of hij als leraar Nederlands veel tijd besteedde aan spelling en dictees antwoordt Piet ontkennend. “ Ik lette meer op zinsbouw en stijlfouten en was niet fanatiek in spelling”
“Wel vond ik dat alle schriftelijke correspondentie van directie en alle collega’s die de school uit ging foutloos moest zijn “ en dat was bij de directie niet aan dovemans oren gezegd en daarmee zadelde hij zichzelf op met veel extra werk, buiten zijn eigen lessen Nederlands en vermoedelijk in de beginjaren, biologie, tekenen en Engels!!
Geen wonder dat het bestuur van de bibliotheek , waarin hij zelf zitting had, in 2002 bij hem aanklopte met het verzoek het Groot Dictee Sint Anthonis te schrijven.
VERHAALTJE
Meestal begint hij rond september met het bedenken van het thema en een passend verhaaltje . Dat laatste vindt hij het leukst .Door het jaar heen noteert hij soms wel woorden in zijn agenda als hij er tegenkomt en waarvan hij denkt er wel iets mee te kunnen. “ Maar” zegt hij “ die heb je niet altijd bij je en dan ….vergeten!
Na de eerste twee dictees, respectievelijk getiteld “Sint-Anthonis (nog met tussenstreepje) Kunstdorp” en “ Ut Pèèrd” kreeg hij van iemand de opmerking “ Waarom steeds over St. Tunnis en toen werd het idee geboren om alle kerkdorpen aan bod te laten komen. De gemeenschap Bronlaak werd er als zevende dorp aan toegevoegd en zo ontstonden cycli van zeven dictees. De derde cyclus werd net niet voltooid want het dictee getiteld “ Vijfenzeventig en 1” dat dit jaar zou gaan over het 75-jarig bestaan van Landhorst vorig jaar en waarvan de viering toen werd gecanceld vanwege corona, dat dictee met die titel vond dit jaar geen doorgang door de geringe belangstelling vanuit die gemeenschap
PRIMEUR
Samen Sint Anthonis mag van schrijver Piet Vloet de titel van het dictee van dit jaar nu al bekendmaken. Het lag bijna voor de hand dat de auteur niet om de huidige en aanstaande situatie van onze gemeente heen kon . Als ik zelf had moeten raden had ik niet ver van de door hem gekozen titel afgeweken. Piet heeft dit dictee in september geschreven en hij zegt daarover: “ Als ik het nu nog moest schrijven zou ik, gezien de laatste ontwikkelingen en nieuwe gegevens waarover ik nu beschik, wel wat aanpassingen doen”
Als ik vraag wat hij dan zou wijzigen zegt hij dat hij in het dictee misschien enkele kritische opmerkingen over de gastheer geschrapt zou hebben ,over de gemeente dus. Het dictee was zoals u weet eigenlijk gepland op 25 november in het gemeentehuis, een dag na de verkiezingen. Toen echter Piet Verhoeven, collega-neerlandicus en trouw ondersteuner van het Groot Dictee en voorlezer en zijn sidekick meer dan tevreden was, was ook hij gerustgesteld. Volgens zijn naamgenoot was het weer een mooi dictee, helemaal passend in de sfeer van alle voorgaande schrijfsels. En trouwens Piet “ Ze kunne wel wa li-je dor op ut gemènt “ (jc)
De titel van het Groot Dictee van Sint Anthonis in 2021 is…
HERENIGING, ZEGENING?
Het dictee bestaat dit jaar uit 8 zinnen en die bevatten samen ongeveer 400 woorden. Geen gekke of gezochte woorden volgens Piet. Die zijn er overigens genoeg te vinden , ik hoef maar een kookboek open te slaan! Nee, mensen moeten de woorden wel kennen. Maar ja, dan weet je nog niet altijd hoe je ze moet schrijven. Zelf wordt hij af en toe ook nog wel verrast door woorden waarvan hij denkt “ Hoe schrijf je dat nou?” Pas had hij dat nog met het woord vollemaan. Aan elkaar of los? De Dikke Van Dale er maar bij gepakt!!
Het is moeilijk om het iedereen naar de zin te maken. Elk jaar zijn er wel “ mopperaars “ die het toch te moeilijk vinden of vinden dat de correctie niet klopt. Maar…ze komen elk jaar wèl terug. Sommigen maken er een wedstrijdje van en proberen eerdere scores te verbeteren. Voor Piet zelf is er ontspanning na afloop als ’t dictee goed gevallen is.
Als de winnaar zo rond de 10 á 12 fouten heeft dan is hij een tevreden man. Daarom is het wel belangrijk dat het dictee vooraf gescreend wordt. Dat doet in eerste instantie de eerder genoemde Piet Verhoeven. Die bespreekt na lezing met de schrijver b.v. de moeilijkheidsgraad en hij kan nog suggesties doen. Daarna gaat het dictee naar een van de zogenaamde dicteenomades.
Dat zijn taalfanaten die het hele land afstruinen om mee te doen aan lokale dictees. De nomade die Piet raadpleegt zit in Vlissingen en het is dus begrijpelijk dat de communicatie via de mail plaatsvindt. Deze “Zeeuw” schat overigens in dat de winnaar van dit jaar zo’n twaalf fouten zal maken.
LOCATIES
In het begin was het MFA meestal de locatie waar het dictee plaatsvond. Dicht bij de bieb, de organisatie achter het Groot Dictee. Later werd het in de betreffende dorpen zelf gehouden. Het aantal deelnemers en teams wisselde nogal. Het maximaal aantal deelnemers was 50 maar in Ledeacker een aantal jaren geleden waren er 52 deelnemers binnen de tijd aangemeld en toen heeft de organisatie over haar hart gestreken. Meestal zijn er de laatste jaren een dertigtal deelnemers.
Vorig jaar, voor het eerst digitaal, hadden twintig personen ingelogd maar Piet hoorde nadien dat er veel meer mensen vrijblijvend hadden meegedaan en er een gezellig avondje van hadden gemaakt zonder voor de prijzen mee te dingen.
Voor de correctoren is het overigens hard werken. De deelnemers zitten in spanning en willen natuurlijk dezelfde avond nog de uitslag en niet een week later pas.
Dat betekent voor de organisatie het bedenken van een leuk pauze-programma van anderhalf uur. “Heb ik helaas nooit wat van meegekregen” zegt Piet met een glimlach. .. “Ik hoorde achteraf altijd wel dat die en die opgetreden hadden en dat t gezellig en leuk was maar ik zat elders bij de correctoren.”
Meestal heeft Piet zijn zaken voortreffelijk voor elkaar en is alles goed geregeld. Vorig jaar echter had hij geen woorden voor de shoot out. Vergeten!! Eindigen er meerdere deelnemers met een gelijk aantal fouten dan moet er natuurlijk een beslissing vallen. Daarvoor heeft ie dan zoals gebruikelijk een vijftal extra woorden in zijn binnenzak. Heeft hij er vlug maar wat opgezocht!!
UITBREIDING-STOPPEN
Een aantal jaren geleden alweer werden ook alle basisscholen in de gemeente betrokken bij het Groot Dictee Sint Anthonis. Toentertijd was de populariteit heel groot en zelfs de Scholengemeenschap Stevensbeek had een eigen editie. Piet had het er maar druk mee en ook zijn computer die hij gebruikte als veredelde typemachine.
Het is overigens maar de vraag of hij volgend jaar zijn computer daarvoor nog gebruikt. “Een Groot Dictee Land van Cuijk , wordt dat niet te professioneel? Of misschien toch alleen voor Sint Tunnis?”, mijmert hij. Of er mee stoppen? Zijn leeftijd, 83, speelt daarin ook wel een beetje een rol. Hij laat het maar even bezinken en moet daarover nog in overleg met Biblio Plus.
Bij een winnaar hoort ook een prijs. Werd in de eerste jaren gezocht in eigen kring van beeldende kunstenaars later werden creatieve eindexamenleerlingen van Scholengemeenschap Stevensbeek en Metameer ingeschakeld. Ze mogen daarbij zelfgekozen materialen gebruiken en het door zijn gekozen thema voor het dictee van dat jaar daarin verwerken. In de getoonde foto’s van twee mooie ibissen van vorig jaar is het wel duidelijk wat toen het thema was: de wegomleidingen en opgeworpen obstakels die de leerlingen uit Wanroij en St. Tunnis onderweg naar school of huis fietsend tegenkwamen.
Waarom gekozen voor een ibis? De ibis was een heilige vogel bij de oude Egyptenaren, verbonden met de god van de wijsheid en van ’t schrift, Thot. Thot is de god die volgens de mythologie de wijsheid en het schrift heeft uitgevonden en aan de mensheid doorgegeven
Het idee was om alle werkstukken, dit jaar gemaakt door een klas derdejaars leerlingen van Metameer , te exposeren tijdens het dictee in een vitrine in het gemeentehuis. Alle 20 ontwerpen worden echter nu tentoongesteld tijdens de officiële heropening van de bieb in het MFA.
OPROEP… DOE MEE
Tot dinsdag 14 december kunnen alle inwoners die willen deelnemen een officieel dicteeschrift ophalen bij de balie van de bieb van Sint Anthonis in het MFA. Het schrift is ook te downloaden via de website bibliobus.nl/dictee. Om half acht wordt het dictee voorgelezen door wethouder Huub Bellemakers en Piet Verhoeven in een uitzending van Omroep Land van Cuijk. De uitzending is te volgen via tv of online.
Geen tijd op dinsdag? Op woensdag herkansing bij dezelfde omroep. Tot volgende week vrijdag, 17 december kun je je schrift inleveren bij de balie van de bieb. Opsturen mag ook. De prijswinnaars van de eerste, tweede en derde prijs krijgen persoonlijk bericht en worden dinsdag 21 december bekend gemaakt. Én….wie afkiekt, spiekt. En dè mug nie.
Hebt u echter angst om te falen en dan voor uw gevoel af te gaan!! Waarom dan thuis niet in veilige kring anoniem meegedaan? Ik nodig de lezers van deze site, Samen Sint Anthonis, daarvoor uit. Weet u dat het vrij normaal is om zo’n 20 tot 30 fouten te maken. Doe mee en laat op deze site even weten wat u ervan vond?
Ik bracht Piet op deze zaterdagmorgen de tekst van het interview met het verzoek het te lezen en aan te geven als er iets veranderd of weggelaten moest worden. ’s Middags stond hij aan de deur. Inhoudelijk hoefde er vrijwel niks veranderd maar wel wees hij me op een tiental spelfouten!!!
In tussenstreepjes - - - en HOOFDLETTERS ben ik nooit zo goed geweest!
Piet, bedankt voor het interview en veel wijsheid gewenst bij de beslissing voor volgend jaar.
Foto 1 Piet
Foto 2 Huis
Foto 3 IBISSEN
