Dit mooie verhaal ontvingen wij van een inwoner met het verzoek deze op Samen Sint Anthonis te plaatsen.
Valkenswaard naar Handel……en terug
Van vroeger uit bestaan er nog heel wat bedevaarten. Die van Valkenswaard naar Handel is in de omgeving van Sint Tunnis niet zo bekend. Toch bestaat deze tocht al eeuwenlang. Ontstaan na een pestuitbraak in Valkenswaard in de zeventiende eeuw. De bevolking van Valkenswaard ging op bedevaart naar Handel om die uitbraak te bezweren. De tweedaagse (zaterdag en zondag) vertrekt in het laatste volle weekend van juni op zaterdag vanaf 06.00 uur bij de kerk van Valkenswaard.
Ondergetekende was er meermalen bij. Steeds opnieuw een ervaring. Het karakter van deze processie vraagt ieder jaar om een boodschap. Deze keer is het motto “Luisteren zegt meer”.
Op zaterdagmorgen om 04.30 loopt de wekker af. Dat is vroeg en ……het zou weleens heel warm kunnen worden. In de schemering van de Stippelberg even op de rem “want wij steken zo maar over”. Het loopt goed af. Het plein bij de kerk begint langzamerhand vol te stromen. Met zus Ans en haar twee vriendinnen vormen wij een groepje. Eerst handen schudden met pastoor/deken Van der Sluis die nu in deze parochie werkzaam is. Voor hem is dit gebeuren een absolute primeur. Mensen begroeten elkaar uitbundig, blij dat die ander ook weer meeloopt. Velen steken eerst een kaars aan achter in de kerk: succesvolle tocht! Het geluid van talloze huifkarren en briesende paarden overstemt bijna de oefenende muzikanten.
De stoet (van 1000 mensen horen we later) vormt zich en wacht op de klokslag van 6 uur. De heldere slagen zetten de groep in beweging. De vlag gaat de lucht in, luide muziek doorbreekt de ochtendstilte en de lopers zetten voor de eerste keer een wel zeer bekend refrein in dat deze zaterdag en zondag nog heel vaak zal klinken:
“Kinderen van Maria,
Zwaait de zegevaan;
Zingt het alleluia,
Nooit kunt gij vergaan!
Een aantal inwoners van Valkenswaard trotseert het vroege uur en wenst ons “succes en tot morgen”. Waarom beginnen mensen in deze tijd nog aan een bedevaart naar Maria van Handel? Voor de gezelligheid? Is het een sportieve prestatie? Gevoel van saamhorigheid? Traditie? Devotie? Dat laatste geldt vooral voor ouderen, want die hebben meer religieuze motivatie, zegt Debbie Nijssen in haar scriptie over deze bedevaart.
Stewards leiden ons via de Aalsterweg en Tongeren naar Nuenen (toch ook een mooie kiosk!) waar we voor de tweede keer rusten (de hele groep blijft de hele tocht bij elkaar). In Gerwen leunt de pastoor op het hekje bij de kerk, zwaait en ziet dat het goed is. Klokgelui begroet ons ook in Lieshout, Beek en Donk en Gemert. De warmte is voelbaar, maar niet hinderlijk en na Gemert lonkt het doel van vandaag: Handel.
Het is dan ongeveer 16.00 uur, waar we verwelkomd worden door de Handelse bevolking, bruidjes en familieleden. De dag wordt door een drietal geestelijken en de marsleider afgesloten in het ook voor veel mensen uit Sint Tunnis bekende processiepark. De laatste geeft tips voor de te verwachten warme dag van morgen, de zondag met opnieuw veertig kilometer om “thuis” te komen in Valkenswaard. Even op het terras en dan naar huis. Er zijn ook mensen die steevast overnachten in Handel.
Zondagmorgen blijkt de tijd wat aangepast te zijn in verband met het warme weer, de afstand blijft hetzelfde! Handel zwaait de pelgrims uit. Gesprek en gezang worden weer opgepakt en vol goede moed wordt de terugtocht naar Valkenswaard aanvaard. Nu zelfs door 1150 mensen. Je bent helemaal vrij in het kiezen van deelname. Eén dag? Een paar kilometer? Zomaar even meelopen met een familielid? Maakt niet uit. Alles kan.
Opnieuw luiden de kerkklokken bij doorkomst van dorpen en stad. Vermoeidheid gaat gaandeweg een rol spelen en er wordt uitgekeken naar het eindpunt. De publieke belangstelling neemt toe naarmate de kerktoren van Valkenswaard meer in zicht komt. Een groep jongeren perst er nog een aantal Marialiederen uit die zich uitgalmen over de beboste Eindhovenseweg. De achter boomkruinen verstopte kerktoren doemt op en zorgt voor opluchting. Tussen de mensenmassa door bereiken we de kerkingang waar we overvallen worden door een golf van opluchting, muziek en zwaaiende vlaggen. Een geweldige sfeer! Hier en daar wordt een traan weggepinkt. Pastoor Van der Sluis bidt voor, deelt het enthousiasme en zegt: “Valkenswaard is uniek”. Dat levert hem een daverend applaus op. Dan is het mooi geweest en na nog drie keer het bekende refrein te zingen verlaten alle pelgrims de kerk waar men buiten opgewacht wordt door familieleden. Wij nog even op het terras.
Volgend jaar weer? Uit gezelligheid of sportiviteit? Saamhorigheid? Traditie of devotie? Ieder zijn betrokkenheid. Tijd om rustig terug te rijden naar Sint Tunnis. Rustig is het, ook op de Stippelberg.
Theo Aben
